Çeviren: Gözde Kavak
Brüksel, 10 Aralık 2019, Mental Health Europe Avrupa Devletleri’ni insan haklarına saygılı ruh sağlığı hizmetlerini teşvik etmeye çağırarak bugün İnsan Hakları Günü’nü kutluyor.
Avrupa’da her altı insandan birinin (yaklaşık 84 milyon vatandaş) psikolojik sorunları bulunmakta. Psikolojik sağlık dâhil, ulaşılabilir en yüksek sağlık standardına sahip olma hakkı her insanın temel hakkıdır. Ancak Avrupa çapındaki ruh sağlığı hizmetleri sıklıkla psikolojik rahatsızlığı olan kişilerin insan haklarını ve bağımsızlığını ihlal etmektedir. Kanıtlar, Avrupa genelinde zorbalığın oldukça fazla kullanılmasındaki, zoraki tedavi ve gönülsüzce hastaneye yatırılmalardaki rahatsız edici eğilimleri açığa çıkarıyor. Ruh sağlığı konusundaki rızai olmayan, zoraki uygulamalar, insan hakları standartları ve uluslararası yükümlülüklerle çatışmaya devam ediyor.
“ Psikolojik sağlık hizmetlerindeki zorbalık, sorunları olduğu için cezalandırılıyormuş gibi bir his uyandırıyor. Oysa insanların gerçekten ihtiyacı olan şey destek, zorbalık değil” diyor psikiyatri hizmetlerinden yararlanan ve bundan sağ çıkan Hollandalı Jolijn Santegoeds. Jolijn, henüz 16 yaşındayken psikiyatri tedavisi gördüğü esnada bir dizi rıza dışı ve küçük düşürücü uygulamayla karşı karşıya gelmek zorunda kaldı.
“Psikiyatrideki şiddet her yerde. Gerçekliğe karşı bizi ruhsallığın kemerleriyle zapt ediyorlar. Biz olmadan bizim hakkımızda konuşuyorlar. Bizi kişilikten ve bireysellikten mahrum ederek, toplumla tekrar uyumlu hale gelemeyelim diye her şeyi yapıyorlar. Genellikle ilaç kullanmaya zorlayarak itibarımızı ortadan kaldırıyorlar. Bunu inatla ve beraberinde gelen şiddeti düşünmeden yapıyorlar,” diye ekliyor Polonya’dan bir başka psikiyatri hastası.
Mevcut sistemin kusurlarına rağmen, 15 Avrupa ülkesi ve ötesinden psikolojik sağlık konusunda zorbalığın azaltılmasının ve yok edilmesinin kanıtlara dayalı olumlu örnekleri de bulunmakta. Durumu tersine çevirmek için bu örnekler yayılmalı ve çoğaltılmalı.
“Zorbalığı bitirmek şahsi davranışları değiştirmekle değil; psikolojik sağlık hizmetlerinde yeni bir kültür oluşturmakla ilgili” diyor Mental Health Europe yöneticisi Claudia Marinetti. “Bu ümit verici uygulamaları vurgulayarak, hizmetlerdeki iyileşmeyi teşvik eden ve bağımsızlığın, yetkelendirmenin ve hizmetlerden yararlananların katılımının üstünde duran yeni değerler dizisine (paradigmaya) ışık tutmak istiyoruz. Eğer hükümetler, politika oluşturucular ve paydaşlar değişimi ilk elden görürlerse, düşünce yapısının değişimi ve insan haklarının yapısıyla bağdaşan olumlu ıslahatın yasallaştırılması mümkündür.”
Ruh sağlığı alanında insan hakları, 10 Aralık’ta MHE’nin Ruh Sağlığı ve Refahı Koalisyon üyelerinin ve paydaşların Avrupa genelinde insan haklarıyla uyumlu ruh sağlığı sistemlerine nasıl geçileceğini tartışacakları Avrupa Parlamentosu’nda değinilen bir konu olacak.
İnsan Hakları Günü öncesinde, etkinliğe ev sahipliği eden Brando Benifei şöyle dedi: “Engelli Hakları Sözleşmesi’nde belirtildiği gibi, psiko-sosyal engeli olan insanlar, ücretsiz ve bilgilendirilmiş onama dayalı yeterli sağlık hizmeti hakkı da dâhil insan haklarından tamamen yararlanmalılar. İnsan Hakları Günü bizlere, insan hakları kurallarıyla uyumlu bir şekilde tüm üye devletlerde iyileşme odaklı, topluluk temelli ve sosyal olarak kapsayıcı hizmetlere yönelmesi için Avrupa Birliği’ni teşvik etme imkânı sunuyor.”
Bu metin Mental Health Europe(Avrupa Ruh Sağlığı Ağı)’ un websitesinden çevrilmiştir.
https://www.mhe-sme.org/hrd19/